Het schoonmaken van de motor + motorruimte

[Dirk Kuipers]

Het schoonmaken van de motor + motorruimte
Veel autogebruikers zien hun troeteldiertje zo proper mogelijk. Zelfs op plekken waar je normaliter als buurman/vrouw tijdens de pitsstop of voor het stoplicht of het filerijden niet zo op let.
Hoewel eens in de zoveel tijd het motorcompartiment best wel eens een reinigingsbeurt mag hebben, zeker als je zelf de handigheid hebt om zo nu en dan eens te besparen op de kleine beurten (olie verversen en kleppendekselpakking vervangen) is het handig om te weten wat de kwetsbare onderdelen onder de motorkap zijn.

Waar moet je zo al op letten?

Garantievoorwaarden
De garantievoorwaarden met betrekking tot vochtinwerking gaan meestal niet verder dan dat alle stekerverbindingen spatwaterdicht zijn.
Alle andere schade door vochtinwerking vallen hier niet onder.
Bijvoorbeeld: Je morst met het bijvullen van ruitenwisservloeistof of laat nu net een kopje koffie over de computerunit vallen. Dat valt nog onder garantie.
Je hebt eens zin om je hele motorcompartiment eens grondig te reinigen met een hogedrukspuit. Helaas: Alle schade veroorzaakt door deze actie is voor eigen rekening.

Waarom zijn die stekers niet beter ontworpen?
De reden hiervoor is dat de fabrikant zo weinig mogelijk geld wil/kan uitgeven aan de fabricagekosten. Alle stekers worden ontworpen en gefabriceerd op de specificaties voor normaal gebruik. Vaak is de toeleverancier - fabrikant van de stekers en kabelbomen - een derde partij die deze klus voor haar rekening neemt. De tijd dat autofabrikanten alles zelf doen is allang voorbij.
Als een fabrikant aangeeft dat haar auto onder amfibische omstandigheden zou moeten functioneren, dan betekend dit dat alleen de kostprijs van de stekers en bekabeling alleen al een prijsverhoging van ettelijke duizenden euro's gaat kosten.

Waarom is het reinigen met een hogedrukspuit van het motorcompartiment slecht?

Het plaatwerk
Plaatwerk van de meeste auto's hebben zwakke punten op corrosiegebied. Met name de overlappingen van plaatwerk zijn gevoelig voor vochtinwerking. Dit wordt veroorzaakt door potentiaalverschillen - ieder plaatdeel heeft een andere elektrische lading - en de beweging tussen deze delen (schuren). Vaak word een afstrijkkit gebruikt om deze delen vochtbestendig te maken. Na een aantal jaren verliest deze kit zijn elasticiteit en adhesievermogen. De lak die er vaak overheen gespoten is, begint al in een veel vroeger stadium te scheuren, waardoor er vocht tussen de plaatdelen gaat kruipen. Om dit te voorkomen doen autofabrikanten het motorcompartiment behandelen met een enigszins zelfherstellende coating om deze scheuren te dichten. Deze coating is soms een soort dikke waslaag en soms een bijna vettige onzichtbare laag. Als je deze coating verwijdert, dan kan vocht inwerken op deze kwetsbare overlappingen en roest veroorzaken.

Dynamo
Moderne dynamo's worden steeds lichter en kunnen meer vermogen leveren. Dit betekent dat de koeling (van spanningsregelaar, diodes en wikkelmateriaal) ook belangrijker wordt. Fabrikanten lossen dit probleem op door de luchtstroom, en dus ook de openingen, door dynamo's zo groot mogelijk te maken. Wat de dynamo al gevoeliger maakt (lagers, elektronica en koolborstels) voor vocht.

Startmotor
De startmotor is - bijna - geheel dicht. Alleen de directe verbindingen met de accu en de startrelaiskabel zijn gevoelig voor vocht. Vaak zijn deze verbindingen afgedekt met een rubber kous. Dat heeft zijn voordelen: Spatwater komt hierdoor minder gauw in contact met de elektrische verbinden. Het nadeel is: Als er eenmaal vocht is binnen gedrongen, dan kan dit niet makkelijk weg en blijft dus heel lang opgesloten waardoor corrosie optreedt.

Stekerverbindingen
Autofabrikanten hebben deze verbindingen van halfopen verbindingen verbeterd naar gesloten verbindingen. De stekers hebben nu vaak een rubber afdichting en zijn behandeld met een zuurvrij vet dat tevens watermoleculen moet tegenhouden.
Het voordeel is dat zolang er geen vocht onder hoge druk al dan niet met ontvetter binnen komt, deze verbindingen zeer duurzaam zijn. Dat wordt anders als er eenmaal vocht is binnengekomen. Eenmaal binnen getreden vocht komt er nooit meer uit! Met funeste gevolgen voor de stekerverbinding en de bedrading (het vocht kruipt gewoon door de bedrading heen)

Voorwiel ophanging
Bovenin het spatbord is het lager bevestigd van de veerpoot. Deze verbinding/scharnierpunt is zeer gevoelig voor vochtinwerking vanaf de bovenzijde. Vocht kan hier redelijk gemakkelijk tussen kruipen, waardoor corrosie makkelijk kan optreden.

Koplampen en richtingaanwijzers
Net als bij de startmotor zijn de stekerverbindingen afgeschermd met een rubberhoes. Deze verbindingen zijn dus ook spatwaterdicht, maar als er eenmaal vocht binnen komt, dan treedt onherroepelijk corrosie op van de stekerverbindingen en de opgedampte reflectielaag binnen de koplamp op. Het resultaat is dan een haperende verlichting en/of een foutief lichtbeeld, waardoor de koplampunit vervangen moet worden.

Massapunten
Vaak worden massapunten centraal bijeengebracht op een centrale plaats van het chassis. De bevestiging is een schroef of bout met de nodige revetten en stekers. Als hier de beschermcoating wordt verwijderd, dan kan vocht voor corrosie zorgen tussen deze verbinding en het plaatwerk. Hierdoor kunnen allerlei elektrische storingen optreden.

Rubber delen en slangen
Alle rubber delen en slangen hebben een laagje vaseline en talk om deze soepel te houden. Het verwijderen van dit laagje maakt deze delen gevoelig voor droogte scheurtjes en verwering.

Kunststof
Kunststof delen bevatten zgn. weekmakers en anti UV additieven, behandeling met agressieve ontvetter lost deze additieven op, waardoor de kunststofdelen gevoelig worden voor breuk, scheurvorming en verkleuring.

Stickers
Het cleanen van het motorcompartiment kan de informatie van belangrijke stickers (zoals vervanging distributieriem en olieverversingstermijnen) verwijderen. Een aantal stickers worden aangebracht door de fabrikant. Deze geven vaak informatie over de door de gebruiker of dealer handelingen met betrekking tot vervanging, reparatie, modificaties of waarschuwingen. Auto's die uitgerust zijn met een G3 installatie hebben een extra sticker. Indien deze G3 sticker niet meer leesbaar is of verwijderd, dan vervalt de G3 registratie en valt de auto onder het normale LPG tarief voor de belastingen. Een duplicaat wordt niet afgegeven!

Motorkapsluiting
De motorkapsluiting en windhaak moeten altijd goed gesmeerd blijven. Als het vet verwijderd is, dan kan dit ertoe leiden dat de windhaak niet meer werkt of dat de motorkap niet meer open gaat.

ECU (motor management computer)
Dit is zonder meer het gevoeligste element van de moderne auto. Hoewel de computer zelf is geseald en vaak is op gevuld met een epoxy of gel, kan vocht toch gaan inwerken op de stekerverbinding en de ruimte tussen contacten en kunststof afdichting. Het resultaat is vaak een doorgebrande buffer trans/thyristor of diode. Deze zijn zeer gevoelig voor kruipstromen of kortstondige overbelasingen.

Gaskabels en mechanische overbrengingen
In moderne auto's zijn deze zelfsmerend. Corrosie door vocht verminderd de zelfsmerende werking waardoor deze gaan slijten, vuil gaan ophopen of haperen.

Ontsteking en bougies
De moderne ontstekingssystemen zijn ongetwijfeld het best beschermd tegen vochtinwerking. Ook hier geldt, dat voorzichtigheid geboden is. Als er eenmaal vocht in de kabels of ontstekingsonderdelen komt, is deze lastig te verwijderen. Zelfs een paar moleculen water kan op langere termijn de koolstofvezels in de kabel aantasten en voor startproblemen zorgen.

Ik heb dit nu allemaal gelezen, maar de motor moet nu toch eens gereinigd worden.

Plaatselijke reiniging
Het plaatselijk reinigen van de motor kun je het beste doen met ontvetter (bijvoorbeeld remmenreiniger of wasbenzine) een bokkenpoot en heet water om de opgeloste vervuiling weg te spoelen. Zorg dat alle gevoelige onderdelen waar het water in of overheen kan lopen zijn afgedekt met plastic en tape.
Kleine onderdelen kun je het beste bespuiten met vaseline of ML.
Benodigdheden:
- Bokkenpoot
- Kleine kortharige kwast
- Poetsdoeken of papier
- Ontvetter (remmenreiniger of wasbenzine)
- Perslucht of föhn
- Vaseline of ML
- Tape en plastic (bijv. vuilniszak)
- Heet water (tenminste 70 °C )

Voorbereiding
Dek alle elektrische verbindingen zorgvuldig af met plastic en tape of pak deze onderdelen in. Bescherm alle kleine onderdelen met vaseline of ML, vooral langs de naden.

Het reinigen
Verwijder eerst de grootste vervuiling met poetsdoeken of papier.
Breng ontvetter aan met de bokkenpoot en/of kleine kwast en laat de ontvetter voldoende inwerken.
Verwijder nu de losgeweekte vervuiling met heet water.
Herhaal eventueel deze stappen, totdat al het vuil verdwenen is.
Droog nu alle oppervlakken met perslucht (lage druk!) of met de föhn.

Nabewerking
Indien plaatdelen met ontvetter zijn behandeld is het verstandig de zelfherstellende bescherming weer aan te brengen. Het beste kun je hiervoor een wasachtige coating gebruiken zoals ML. Breng dit middel alleen aan als je er zeker van bent dat alle vocht verdwenen is. Anders sluit je vocht op en is het middel erger dan de kwaal.

Het grote werk
Na jaren rijden met een auto, kan het motorcompartiment op een zandbak gaan lijken. Zeker als delen van de bodembeplating niet goed meer aansluiten of verdwenen zijn. Het is dan tijd voor de grote schoonmaak.
Benodigdheden:
- Stoomcleaner
- Ontvetter
- Poetsdoeken of papier
- Plastic en tape
- Vaseline en ML
- Bokkenpoot en kleine kwasten
- Perslucht of föhn
- Bodygum

Voorbereiding
Zorg dat de motor warm is (ongeveer 40-50 °C).
Dek alle elektrische verbindingen zorgvuldig af met plastic en tape of pak deze onderdelen in. Bescherm alle kleine onderdelen met vaseline of ML, vooral langs de naden. Verwijder de hoogspanningskabels en dek de bobineopeningen af met bodygum. Pak de dynamo, startmotor zekeringen/relaiskast, ABS-unit en ECU in met (inclusief de aansluitingen!) met plastic en tape. Verwijder de stekers van de koplampunits en pak deze ook in. Dek de contacten van de koplampunits af met bodygum en plastic. Sluit ventilatie openingen af met plastic (vooral de fijnstof inlaten van de ventilatie en de airco. Dit zijn papierfilters en kunnen niet tegen water! Zorg dat het luchtfilter zodanig is afgesloten dat hier geen water in kan komen. De loszittende stof en roetdeeltjes op het papierfilter gaan anders aan elkaar hechten, waardoor de luchtdoorlaat belemmerd wordt.

Het reinigen
Verwijder eerst de grootste vervuiling met poetsdoeken of papier.
Breng ontvetter aan met de bokkenpoot en/of kleine kwast en laat de ontvetter voldoende inwerken.
Verwijder nu de losgeweekte vervuiling met de stoomcleaner, waarbij je de afgedekte delen zoveel mogelijk moet ontzien.
Spuit zo weinig mogelijk op plaatwerkoverlappingen.
Reinig moeilijk toegankelijke delen met de hand (bokkenpoot en heet water).

Nabewerking
Laat het motorcompartiment goed voor drogen. Verwijder dan pas de door jezelf aangebrachte bescherming. Vervolgens het motorcompartiment goed na laten drogen. Dit doe je het beste door de motorkap open te laten en de eventuele bodembescherming tijdelijk te verwijderen. Richt een ventilator (eventueel een warmeluchtkachel) zodanig dat de lucht overal langs kan circuleren. Moeilijk te bereiken onderdelen kun je het beste met perslucht of föhn drogen.
Breng, als alles goed droog is, de zelfherstellende bescherming weer aan.

Tips
Verwijder de accu voordat je gaat reinigen. Hierdoor kun je de accuhouder meteen goed schoonmaken en eventuele aantasting door accuzuur verwijderen.
Vergeet niet alle bewegende delen weer te smeren. Vuistregel: alle metalen delen met vet en alle kunststofdelen met Lithiumvet of een smeermiddel dat geen kunststof aantast of de zelfsmerende werking van nylon kan beïnvloeden.
Gebruik bij het stoomcleanen geen zeepmiddelen, die verdampen namelijk niet en laten resten achter.

Geschreven door: Tony